Việt Nam thực hiện các cam kết khí hậu tại COP26

(VAN) Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã tổ chức một hội nghị mới đây thảo luận về chủ đề ‘Thực hiện các cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26’.

Sự kiện này diễn sau các báo cáo gần đây thúc đẩy hợp tác Việt – Pháp vì một nền kinh tế biển xanh và môi trường bền vững, phác thảo việc phát triển một chiến lược quốc gia về canh tác cây trồng phát thải thấp, nhấn mạnh rằng Việt Nam đang dẫn đầu hành động vì khí hậu toàn cầu, và khẳng định rằng Việt Nam sẵn sàng thực hiện các cam kết khí hậu. Hội nghị đã phổ biến kiến thức về ứng phó biến đổi khí hậu và cập nhật tiến độ cũng như lộ trình cụ thể để hiện thực hóa mục tiêu trung hòa carbon mà Việt Nam đã cam kết với cộng đồng quốc tế.

Việt Nam triển khai các cam kết khí hậu tại COP26. Ảnh: VAN.

Trong khuôn khổ hội nghị, đại diện từ Cục Biến đổi Khí hậu đã trình bày ba nội dung trọng điểm: nỗ lực của Việt Nam trong thực thi cam kết quốc tế về cắt giảm phát thải khí nhà kính (GHG), hướng đến mục tiêu Net Zero vào năm 2050; triển khai các cam kết thích ứng biến đổi khí hậu toàn cầu của quốc gia; và xây dựng, phát triển thị trường tín chỉ cac-bon tại Việt Nam.

Các cam kết khi hậu mạnh mẽ

Trong bài phát biểu khai mạc, TS. Mai Kim Liên – Phó Cục Trưởng Cục Biến đổi Khí hậu, nhấn mạnh về các thách thức mà biến đổi khí hậu gây ra đối với mục tiêu phát triển bền vững. Bà cũng cho biết, Việt Nam đã đưa ra nhiều cam kết mạnh mẽ tại các hội nghị khí hậu quốc tế gần đây, từ đó thể hiện quyết tâm và tinh thần trách nhiệm của quốc gia đến cộng đồng quốc tế.

Kể từ Hội nghị lần thứ 21 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu (COP21), Việt Nam đã cùng các quốc gia khác cam kết giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu không vượt quá 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, phù hợp với Thỏa thuận Paris. Tiếp nối cam kết này, tại COP26, Việt Nam đã tuyên bố mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 – một dấu mốc thể hiện rõ trách nhiệm và quyết tâm của quốc gia trong việc chung tay cùng cộng đồng quốc tế ứng phó với khủng hoảng khí hậu.

Ngoài mục tiêu phát thải ròng bằng 0, Việt Nam còn tích cực tham gia nhiều sáng kiến quốc tế khác như Cam kết Toàn cầu về Khí mê-tan, Tuyên bố của các nhà lãnh đạo Glasgow về Rừng và Sử dụng đất, và Tuyên bố Chuyển đổi từ Than sang Năng lượng sạch.

Bà Mai Kim Liên khẳng định: “Những cam kết này không chỉ thể hiện trách nhiệm của Việt Nam đối với cộng đồng quốc tế mà còn mở ra cơ hội thu hút nguồn tài chính xanh, công nghệ tiên tiến và các dự án hợp tác. Qua đó, nâng cao năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu và tạo động lực cho phát triển kinh tế xanh, bền vững.”

Ngay sau COP26, Chính phủ Việt Nam đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, từ hoàn thiện khung pháp lý đến xây dựng chiến lược dài hạn, nhằm thiết lập lộ trình hiện thực hóa các mục tiêu khí hậu đã đề ra.

Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo Quốc gia thực hiện cam kết COP26 của Việt Nam và phê duyệt Đề án tương ứng. Đồng thời, Thủ tướng chỉ đạo lồng ghép các mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu vào tất cả các chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội. Nhiều văn bản quan trọng đã được ban hành, tiêu biểu là Quyết định 896 phê duyệt Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu đến năm 2050 và Quyết định 888 phê duyệt Đề án thực hiện kết quả Hội nghị COP26. Ngoài ra, Chính phủ cũng ban hành Nghị định 06 và Nghị định 119 (năm 2025), quy định cụ thể về giảm phát thải khí nhà kính, phát triển thị trường carbon và các cơ chế quản lý liên quan.

Một loạt kế hoạch khác cũng đang được triển khai, bao gồm: Kế hoạch hành động giảm phát thải khí mê-tan đến năm 2030; Kế hoạch quốc gia về quản lý và loại bỏ các chất làm suy giảm tầng ozone và khí nhà kính; Kế hoạch thích ứng quốc gia với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050; và việc phê duyệt Tuyên bố Chính trị về thiết lập Quan hệ Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP).

Tiến sĩ Lương Quang Huy, Trưởng Phòng Quản lý phát thải khí nhà kính và Bảo vệ tầng ozone (Cục Biến đổi khí hậu), trình bày về những nỗ lực của Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết khí hậu kể từ sau COP26. Ảnh: Cục Biến đổi khí hậu.

Tiến sĩ Lương Quang Huy, Trưởng Phòng Quản lý phát thải khí nhà kính và Bảo vệ tầng ozone (Cục Biến đổi khí hậu), đã trình bày về những nỗ lực của Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết khí hậu kể từ sau COP26. Ông cho biết, các bộ, ngành đã chủ động xây dựng kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính phù hợp với lộ trình đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Nỗ lực theo từng lĩnh vực

Trong lĩnh vực năng lượng, Việt Nam đã phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia điều chỉnh lần thứ VIII (PDP8), hướng tới giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và thúc đẩy phát triển các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời và điện sinh khối. Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng và tiết kiệm năng lượng đang được áp dụng trong các hoạt động công nghiệp, giao thông vận tải và xây dựng. Đồng thời, công nghệ sản xuất sạch, ít carbon được khuyến khích nhằm giảm phát thải.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, các phương pháp canh tác lúa bền vững như mô hình “1 phải, 5 giảm” và kỹ thuật tưới luân phiên (AWD) đang được triển khai rộng rãi nhằm giảm phát thải khí mê-tan. Quản lý phân bón hiệu quả giúp hạn chế phát thải khí N₂O. Phụ phẩm nông nghiệp như rơm rạ được xử lý thành phân bón hoặc nguồn năng lượng thay vì đốt ngoài đồng. Chăn nuôi bền vững được thúc đẩy thông qua cải thiện khẩu phần ăn cho vật nuôi và áp dụng công nghệ xử lý chất thải. Tiến sĩ Lương Quang Huy nhấn mạnh, các dự án như “Một triệu hecta lúa chất lượng cao, phát thải thấp” tại Đồng bằng sông Cửu Long đang được triển khai hiệu quả, hướng tới nhân rộng các mô hình sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trong lĩnh vực lâm nghiệp, chính sách đóng cửa rừng tự nhiên tiếp tục được duy trì và tăng cường nhằm bảo vệ và phát triển rừng, qua đó nâng cao khả năng hấp thụ carbon. Việt Nam đang đẩy mạnh tái sinh rừng tự nhiên, trồng rừng mới, quản lý rừng bền vững và cấp chứng chỉ rừng. Hiệu quả của chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (PFES) cũng đang được cải thiện nhằm tạo nguồn tài chính ổn định cho công tác bảo vệ rừng và nâng cao sinh kế cho cộng đồng địa phương. Các thỏa thuận quốc tế về chi trả giảm phát thải, như Thỏa thuận chi trả giảm phát thải (ERPA), đang được đàm phán và triển khai nhằm thúc đẩy sự tham gia vào thị trường carbon toàn cầu.

Trong lĩnh vực quản lý chất thải, Việt Nam đang khuyến khích và từng bước bắt buộc phân loại chất thải tại nguồn để nâng cao hiệu quả tái chế và xử lý. Các công nghệ hiện đại như đốt rác phát điện đang dần thay thế hình thức chôn lấp nhằm giảm phát thải khí mê-tan. Việc thu gom, tái chế và tái sử dụng các loại chất thải như nhựa, giấy và kim loại đang được đẩy mạnh để giảm lượng chất thải đưa vào bãi chôn lấp. Các dự án chuyển hóa chất thải thành năng lượng, bao gồm sản xuất khí sinh học từ chất thải hữu cơ và xử lý nước thải, đang được triển khai tại nhiều địa phương. Đồng thời, các chính sách như Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các nghị định liên quan tiếp tục được hoàn thiện.

Trong lĩnh vực công nghiệp, nhiều doanh nghiệp đã áp dụng công nghệ mới nhằm giảm phát thải trực tiếp từ quá trình sản xuất, sử dụng nguyên liệu và nhiên liệu thay thế để giảm lượng clinker trong sản xuất xi măng, đồng thời thu hồi và tái chế các khí nhà kính công nghiệp như HFCs, PFCs, SF₆ và N₂O – đặc biệt trong các ngành công nghiệp làm lạnh và bán dẫn. Các tiêu chuẩn kỹ thuật đối với sản phẩm và vật liệu xây dựng ít carbon đang được hoàn thiện nhằm kiểm soát việc sử dụng các chất làm suy giảm tầng ozone.

Các đại biểu tham dự hội nghị “Thực hiện các cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26” do Cục Biến đổi khí hậu tổ chức vào sáng ngày 30 tháng 9. Ảnh: Cục Biến đổi khí hậu.

Sự tham gia của toàn xã hội

Bên cạnh sự chỉ đạo và tham gia của Chính phủ cùng các cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp, người dân và các tổ chức xã hội cũng đang đồng lòng hành động hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Ngành ngân hàng trong nước và các doanh nghiệp đang tích cực đầu tư vào công nghệ xanh và quy trình sản xuất sạch hơn. Các hoạt động thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng, nghiên cứu và phát triển sản phẩm thân thiện với môi trường đang được đẩy mạnh. Đồng thời, doanh nghiệp cũng chuẩn bị tham gia thị trường carbon trong nước và các sáng kiến, thỏa thuận khí hậu quốc tế.

Nhiều doanh nghiệp đã triển khai các chương trình tiết kiệm điện, lắp đặt điện mặt trời áp mái và sử dụng Chứng chỉ năng lượng tái tạo (REC). Các mô hình chuỗi cung ứng xanh và kinh tế tuần hoàn cũng đang được áp dụng nhằm giảm thiểu phát thải trong toàn bộ quá trình sản xuất và phân phối.

Cộng đồng xã hội đóng vai trò thiết yếu trong việc thực hiện các cam kết khí hậu. Những hành động thiết thực như nâng cao nhận thức, giáo dục cộng đồng về lối sống xanh, thay đổi hành vi tiêu dùng, giảm phát sinh chất thải và ưu tiên sử dụng sản phẩm bền vững đều góp phần giảm phát thải khí nhà kính. Bên cạnh đó, các phong trào trồng cây, tái chế, tiết kiệm năng lượng, và sự tham gia của người dân vào bảo vệ rừng, bảo tồn thiên nhiên và phục hồi hệ sinh thái đang ngày càng lan rộng, tạo nền tảng xã hội vững chắc cho hành trình hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 của Việt Nam.

Nguồn: Minh Hạnh – Báo Nông nghiệp và Môi trường.