Một lần phân loại bao bì hàng hóa vào thùng rác tại điểm mua sắm, bà Trần Phương Ngọc Thảo, Phó chủ tịch Hội Doanh nhân Trẻ TP HCM được con nhắc rằng phương pháp này chưa đủ để bảo vệ trái đất mà phải ưu tiên giữ lại tái chế.
Hay hè vừa rồi, khi sang Anh thăm em gái du học, bà nhận thấy các sản phẩm thiết yếu trong nhà đều là các thương hiệu bền vững. Một lần, khi hết viên giặt, bà vào siêu thị mua sản phẩm của thương hiệu nổi tiếng quen thuộc, có nhãn xanh.
“Em tôi nói dùng thử 2-3 viên rồi thôi, sẽ mua lại thương hiệu bền vững ưu dùng của bản thân. Điều đó thể hiện sự thay đổi mạnh mẽ trong xu hướng mua sắm”, bà Thảo kể tại Green Innovation Summit 2025, thuộc khuôn khổ Diễn đàn và Triển lãm Quốc tế về Đổi mới sáng tạo – InnoEx 2025 hôm 22/8.
Bà Trần Phương Ngọc Thảo phát biểu tại sự kiện. Ảnh: ban tổ chức.
Hai câu chuyện của bà Thảo là ví dụ về một lực lượng tiêu dùng mà các chuyên gia gọi “thế hệ Net Zero” (Net Zero Generation). Không chỉ là những người trẻ, cần hiểu họ là các khách hàng ưu tiên sản phẩm bền vững, không giới hạn độ tuổi.
“Thế hệ Net Zero là tôi, con tôi, cháu tôi và tất cả mọi người trong cộng đồng có trách nhiệm với môi trường”, TS. Nguyễn Thanh Mỹ, Chủ tịch hội đồng quản trị Rynan Technologies Vietnam, đơn vị phát triển giải pháp nuôi “Tôm đạo đức” giảm phát thải khí nhà kính so với phương pháp thâm canh truyền thống.
Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy, thế hệ Net Zero đang ngày càng đông đảo tại Việt Nam. Theo khảo sát của Hội Hàng Việt Nam chất lượng cao, mức độ ủng hộ sản phẩm xanh, làm từ nguyên liệu tự nhiên hay tái chế của người tiêu dùng đạt 4 điểm trở lên, theo thang điểm 1 đến 5 với 5 là “rất ưu tiên”.
Theo thăm dò trực tuyến của công ty nghiên cứu thị trường Q&Me, người Việt chủ yếu nghĩ đến bảo vệ môi trường, giảm rác thải nhựa và tái chế khi đề cập đến tính bền vững. 90% được hỏi nói sẽ chọn thương hiệu bền vững hơn nếu giá và chất lượng tương đương.
Sự phát triển của “thế hệ Net Zero” mở ra nhiều cơ hội, theo các chuyên gia. Theo bà Ngọc Thảo, thị trường đang xuất hiện một khoảng trống mới, là không gian cho thương hiệu bền vững, khi chưa có nhiều thương hiệu tham gia. “Đây là thách thức nhưng cũng là cơ hội để doanh nghiệp Việt nhanh chóng đưa sản phẩm bền vững ra thị trường, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng có trách nhiệm”, bà nói.
Không chỉ thị trường nội địa, “thế hệ Net Zero” toàn cầu cũng đang trở thành xu hướng. Khảo sát của PwC (2024) cho thấy người tiêu dùng toàn cầu sẵn sàng trả thêm gần 10% cho sản phẩm minh bạch về ESG. Deloitte ghi nhận 62% khách hàng sẵn sàng trả thêm tới 20% giá trị cho sản phẩm thân thiện môi trường.
Các chuyên gia tại phiên tọa đàm Green Innovation Summit 2025. Ảnh: ban tổ chức.
Ông Thái Văn Chuyện, Tổng giám đốc Thành Thành Công – Biên Hòa (TTC AgriS) cho rằng phát triển bền vững giúp tăng lợi thế cạnh tranh và không bị loại khỏi thị trường. Doanh nghiệp này hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, khép kín chuỗi giá trị từ nông trại, sản xuất, tiêu dùng.
Hiện 30% sản phẩm của họ là hữu cơ, 95% nước thải tái sử dụng và 100% năng lượng sinh khối kết hợp mặt trời. Kết hợp các giải pháp quản trị bằng công nghệ, doanh thu hàng năm của TTC AgriS hơn một tỷ USD, xuất khẩu tới 69 quốc gia. “Chuyển đổi xanh là xu thế tất yếu khi thế giới thay đổi với các quy định và yêu cầu khắt khe hơn từ chính phủ, thị trường và khách hàng quốc tế”, ông nói.
Hay như Phúc Sinh cũng gặt hái được thành công khi sớm nắm bắt nhu cầu sản phẩm bền vững của khách hàng quốc tế. Ông Phan Minh Thông, Chủ tịch Phúc Sinh kể lại năm 2008 một tập đoàn Hà Lan yêu cầu sản phẩm hạt tiêu của công ty phải có chứng nhận phát triển bền vững nếu không sẽ loại khỏi chuỗi cung ứng.
Năm 2010, ông đầu tư 200.000 USD vào dự án phát triển bền vững nhưng thất bại. Không nản chí, đến 2014, Phúc Sinh đạt chứng nhận Rainforest Alliance cho các vùng trồng. Từ 400-500, hiện đã hơn mười mấy nghìn nông hộ tham gia.
Danh tiếng tăng, giá cà phê Sơn La từ 6.500 đồng ngày trước hiện lên 24.000-25.000 đồng mỗi kg. “Đầu tư phát triển bền vững giúp công ty phát triển mạnh mẽ hơn. Năm 2024, chúng tôi nhận vốn từ 3 quỹ đầu tư ESG Hà Lan”, ông nói thêm.
Đứng trước cơ hội và áp lực về thị trường và chính sách đối với chuyển đổi xanh, ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Xanh TP HCM (HGBA) đánh giá quan điểm về làm xanh của doanh nghiệp đã dần thay đổi, từ tự nguyện sang bắt buộc, từ đơn lẻ thành liên minh, từ trách nhiệm xã hội (CSR) thành giá trị cốt lõi của mô hình kinh doanh và từ thí điểm sang phổ rộng.
Tuy nhiên, thực tiễn vẫn còn nhiều thách thức, với 90% doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa sẵn sàng chuyển đổi xanh dù đã nhận thức được tầm quan trọng của nó. Vì vậy, cần phát triển các hệ sinh thái kết nối hỗ trợ chuyển đổi xanh, thị trường xanh và huy động nguồn lực xanh, gồm vốn và nhân lực cho các dự án bền vững.
Theo ông Kỳ, cộng đồng doanh nghiệp đang cần các chính sách hỗ trợ cụ thể, thay vì chỉ dừng lại ở những định hướng chung. Gần đây, Chính phủ đã ban hành các quy chuẩn về chuyển đổi xanh cho nhiều lĩnh vực. TP HCM cũng đang xây dựng các tiêu chuẩn và triển khai những chương trình liên quan. “Tuy nhiên, đến nay, phần lớn chưa thực sự rõ ràng”, ông nói.
