Lộ trình cắt giảm ô nhiễm nhựa của Liên Hợp Quốc: Có khả năng giảm 80% vào năm 2040

Lộ trình cắt giảm ô nhiễm nhựa

Giám đốc điều hành UNEP Inger Andersen cho biết: “Cách chúng ta sản xuất, sử dụng và thải bỏ nhựa đang gây ô nhiễm hệ sinh thái, tạo rủi ro cho sức khỏe con người và gây bất ổn khí hậu”.

Theo bà, báo cáo của UNEP đưa ra một lộ trình nhằm giảm đáng kể những rủi ro này thông qua việc áp dụng cách tiếp cận tuần hoàn để loại bỏ nhựa ra khỏi hệ sinh thái, ra khỏi cơ thể con người và nền kinh tế. Đồng thời, báo cáo chỉ ra tầm quan trọng và bản chất của những thay đổi cần thiết để chấm dứt ô nhiễm nhựa và tạo ra một nền kinh tế tuần hoàn bền vững, thân thiện với con người và môi trường.

UNEP đề xuất thay đổi hệ thống đạt được bằng cách thúc đẩy ba bước chuyển đổi chính gồm: tái sử dụng, tái chế, định hướng lại và đa dạng hóa, cũng như các hành động để giải quyết hậu quả của ô nhiễm nhựa.

Về tái sử dụng, UNEP đề xuất khuyến khích các lựa chọn tái sử dụng, bao gồm chai có thể làm đầy lại, máy phân phối số lượng lớn, kế hoạch trả lại tiền gửi và kế hoạch thu hồi bao bì, có thể giảm 30% ô nhiễm nhựa vào năm 2040. Để nhận ra tiềm năng tái sử dụng, các chính phủ phải xây dựng một chiến dịch kinh doanh mạnh mẽ hơn cho bước chuyển đổi này.

Nhà máy ở Abidjan, Côte d’Ivoire tái chế rác thải nhựa thành gạch. Ảnh: UNICEF

Đối với tái chế, có thể giảm ô nhiễm nhựa thêm 20% vào năm 2040 nếu tái chế trở thành một hoạt động kinh doanh ổn định và có lợi hơn. Xóa bỏ trợ cấp nhiên liệu hóa thạch, thực thi các hướng dẫn để tăng cường khả năng tái chế và các biện pháp khác sẽ làm tăng tỷ lệ nhựa có thể tái chế về mặt kinh tế từ 21 lên 50%.

Về định hướng lại và đa dạng hóa, việc thay thế cẩn thận các sản phẩm như giấy gói nhựa, gói đồ mang đi bằng các sản phẩm làm từ vật liệu thay thế (như giấy hoặc vật liệu có thể phân hủy) có thể giúp giảm thêm 17% ô nhiễm nhựa.

Giám đốc điều hành UNEP cho biết: “Nếu chúng ta tuân theo lộ trình này, bao gồm cả trong các cuộc đàm phán về thỏa thuận ô nhiễm nhựa, chúng ta có thể mang lại những thắng lợi lớn về kinh tế, xã hội và môi trường”.

Tuy vậy, theo báo cáo, ngay cả khi các biện pháp trên được thực hiện, 100 triệu tấn nhựa từ các sản phẩm nhựa dùng một lần và có thời gian sử dụng ngắn vẫn sẽ cần được xử lý an toàn hàng năm vào năm 2040.

Xây dựng nền kinh tế tuần hoàn mở ra nhiều cơ hội

Trước thực trạng trên, UNEP đề xuất xây dựng và triển khai các tiêu chuẩn an toàn và xử lý chất thải nhựa không thể tái chế, đồng thời, yêu cầu các nhà sản xuất chịu trách nhiệm về các sản phẩm thải ra hạt vi nhựa.

Xét về chi phí và doanh thu tái chế, việc chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn sẽ tiết kiệm được 1,27 nghìn tỷ USD. Hơn 3,25 nghìn tỷ USD sẽ được tiết kiệm từ các yếu tố bên ngoài có thể tránh được như sức khỏe, khí hậu, ô nhiễm không khí, suy thoái hệ sinh thái biển và các chi phí liên quan đến kiện tụng.

Theo báo cáo, các chính sách được quốc tế thông qua có thể giúp vượt qua các giới hạn trong kế hoạch quốc gia và hành động kinh doanh, duy trì nền kinh tế nhựa toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ, mở ra các cơ hội kinh doanh và tạo việc làm. Cụ thể, việc chuyển sang nền kinh tế tuần hoàn có thể giúp tăng 700.000 việc làm vào năm 2040, chủ yếu ở các nước có thu nhập thấp, cải thiện đáng kể sinh kế của hàng triệu người lao động trong các khu vực phi chính thức.

UNEP cho rằng khuôn khổ tài chính toàn cầu có thể là một phần của hiệp ước chính sách để cho phép vật liệu tái chế cạnh tranh trên một sân chơi bình đẳng với vật liệu nguyên chất, tạo ra quy mô kinh tế cho các giải pháp và thiết lập các hệ thống giám sát và cơ chế tài chính.

Điều quan trọng là các nhà hoạch định chính sách được khuyến khích áp dụng cách tiếp cận tích hợp các công cụ quản lý và chính sách giải quyết các hành động trong suốt vòng đời. Báo cáo đề cập đến các chính sách cụ thể, bao gồm các tiêu chuẩn về thiết kế, an toàn, nhựa có thể phân hủy và nhựa có thể phân hủy sinh học và các mục tiêu tái chế.

Tuy nhiên, UNEP cảnh báo thời gian là điều cốt yếu. Việc trì hoãn 5 năm có thể dẫn đến sự gia tăng 80 triệu tấn ô nhiễm nhựa vào năm 2040.

Với quy định nhằm đảm bảo nhựa được thiết kế để phù hợp với mô hình kinh tế tuần hoàn, các chương trình trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất có thể trang trải chi phí vận hành để đảm bảo tính toàn vẹn của hệ thống thông qua việc yêu cầu nhà sản xuất tài trợ cho việc thu gom, tái chế và xử lý các sản phẩm nhựa hết hạn sử dụng một cách có trách nhiệm.

(Theo Báo Tài Nguyên & Môi Trường)